اول به زورخانه چو رفتی
آری زمین به نام جهان آفرین ببوس

از پهلوان و مرشد و از پیش کسوتان
سر نه به آستان و پس آستین ببوس

خواهی که نور چشم شوی پیش این و آن
پیشانی و جبین و رخ این و آن ببوس

دست خدای را به حقیقت بدست گیر
این شعر را بخوان و زمین را چنین ببوس

کای لنگر زمین و زمان ، جان هراحد
دست من است و دامن تو یا علی

مفتون همدانی

                                        با تشکر از وبلاگ کهنه سواران

                  فتوت و جوانمردی در کربلا

مردانگی و جوانمردی، از خصلت‌های ارزشمندی است که انسان را به «اصول انسانی»، «شرافت»، «تعهد و پیمان» و رعایت حال درماندگان پایبند می‌سازد. کسی که به حق وفادار بماند و از پستی و ستم گریزان باشد، از ضعیفان پشتیبانی کند، از خیانت و نیرنگ دوری گزیند، و به ظلم و حقارت و دنائت تن ندهد، اهل گذشت و ایثار و فداکاری باشد، «جوانمرد» است. «فتی» به جوانمرد گفته می‌شود و فتوت، همان مردانگی است. در فرهنگ گذشته، به معنای عیّاری به کار می‌رفته که جنبه اجتماعی داشته و عیاران گروهی بودند که به خنجر و سلاح مجهز بودند و از دیگران مال می‌گرفتند و از محلی به محلی می‌رفتند، در عین حال، جانب مردانگی و بلند نظری را نگه می‌داشتند و گاهی دفاع یک قسمت از شهر یا محله به عهده آنان بود. به اهل محل، دروغ نمی‌گفتند، تجاوز نمی‌کردند، اهل خیانت نبودند و به صفاتی همچون بخشش، آزادگی، شجاعت، مهمان‌نوازی، بزرگ منشی و وفای به عهد آراسته بودند.
(1) اینان برای خود آداب و عادات و فرهنگ خاصی داشتند.
(2)در فرهنگ دینی، «فتوت» به نوعی بذل و بخشش، نیکی به دیگران، گشاده‌رویی، عفاف و خویشتن‌داری، پرهیز از آزار دیگران، و دوری از دنائت و پستی تفسیر شده است.
(3) حضرت علی‌ علیه‌السلام فرموده است: نظام فتوت و جوانمردی، تحمل لغزش‌های برادران و رسیدگی شایسته به همسایگان است.
(4)قرآن کریم از جوانان یکتاپرستی که در دوران حاکمیت دقیانوس، از ظلم و شرک او گریختند و به غار پناه بردند (اصحاب کهف) با تعبیر «فتیه» (= جوانمردان) یاد می‌کند.
یاران امام حسین علیه‌السلام زیباترین جلوه‌های جوانمردی و فتوت را در حماسه عاشورا از خود نشان دادند، چه با حمایتشان از حق، چه با جانبازی در رکاب امام تا شهادت، چه در برخورد انسانی با دیگران، حتی دشمنان. اباعبدالله الحسین علیه‌السلام، خود مظهر اعلای فتوت بود. وی از یاران شهیدش و جوانمردانی از آل محمد صلی ‌الله علیه‌‌ و آله که روز عاشورا به شهادت رسیدند، با همین عنوان یاد می‌کند.
(5) و از زندگی پس از شهادت آن عزیزان به خون آرمیده، احساس دلتنگی می‌کند. به نقل تواریخ، حتی سر مطهر امام حسین علیه‌السلام برفراز نی، آیاتی از سوره کهف تلاوت کرد و از ایمان آن جوانمردان (فتیه) یاد نمود.
(6) عمل مسلم بن عقیل، در خانه‌ هانی مبنی بر ترور نکردن ابن زیاد را نیز می‌توان از جوانمردی مسلم دانست.
هانی هم به نوبه خود جوانمرد بود. وقتی او را به اتهام پنهان کردن مسلم در خانه‌اش دستگیر کرده به دارالاماره بردند، ابن زیاد از او می‌خواست که مسلم را تحویل دهد. اما هانی این را نامردی می‌دانست، در پاسخ آنان گفت:
«به خدا قسم هرگز او را نخواهم آورد. آیا مهمان خودم را بیاورم و تحویل بدهم که او را بکشی؟ به خدا قسم سوگند اگر تنهای تنها و بدون یاور هم باشم او را تحویل نخواهم داد، تا در راه او کشته شوم!»
(7)در مسیر راه کوفه، وقتی امام حسین علیه‌السلام با سپاه حُر برخورد کرد و آنان راه را بر کاروان حسینی بستند، زهیر بن قین به امام پیشنهاد کرد که اینان گروهی اندکند و ما می‌توانیم آنان را از بین ببریم و جنگ با اینها آسان‌تر از نبرد با گروه‌هایی است که بعدا می‌آیند. امام فرمود: «ما کُنتُ لِابداَهُم بالقتال»
(8)، من شروع به جنگ نمی‌کنم. این یک گوشه از مردانگی امام است. صحنه دیگر، آب دادن به سپاه تشنه حر بود که از راه رسیده بودند. سیدالشهداء علیه‌السلام دستور داد همه آن لشکر هزار نفری را حتی اسب‌هایشان را سیراب کنند! یکی از آنان که دیرتر رسیده و تشنه‌تر و بی‌رمق‌تر بود، امام به دست خود او و اسبش را سیراب کرد.
(9) روز عاشورا، همین حُر، وقتی تصمیم گرفت به یاران امام بپوندد، توبه‌کنان نزد امام آمد. امیدی نداشت که امام از گذشته او بگذرد، ولی جوانمردی امام او را پذیرا شد و توبه‌اش قبول گشت.
(10) مردانگی و وفای اباالفضل نیز در کنار نهر علقمه جلوه کرد. وقتی تشنه‌کام وارد فرات شد و خواست آب بنوشد با یادآوری عطش برادر و کودکان خیمه‌ها، آب ننوشید و لب تشنه از شریعه فرات بیرون آمد.

                   

(11)زندگی و مرگ و پیکار و شهادت حسین بن علی علیهما‌السلام همه مردانه بود و از روی کرامت و بزرگواری. در زیارتنامه آن حضرت آمده است که: «کریمانه جنگید و مظلومانه به شهادت رسید.»
(12)همه یاران امام نیز که در صحنه دفاع از حجت خدا و دین الهی تا پای جان ماندند و صحنه و میدان را رها نکردند و به امام خویش پشت نکردند و بر سر عهد و پیمان خود ماندند، جوانمردان فتوت پیشه‌ای بودند که مردانگی را در مکتب اهل‌بیت آموخته بودند.
یاران امام حسین علیه‌السلام زیباترین جلوه‌های جوانمردی و فتوت را در حماسه عاشورا از خود نشان دادند، چه با حمایتشان از حق، چه با جانبازی در رکاب امام تا شهادت، چه در برخورد انسانی با دیگران، حتی دشمنان.
وقتی شمر برای حضرت اباالفضل امان‌نامه آورد، وی امان او را رد کرد و شمر را لعنت نمود و فرمود: برای ما امان‌نامه می‌آوری در حالی که پسر پیامبر، امان و امنیت ندارد؟!
(13)پای‌بندی عاشوراییان به اصول انسانی و حمایت از مظلوم و بی‌تفاوت نبودن در برابر جنایت و ستم و یاری رساندن به بی‌پناهان، از آنان چهره‌هایی درخشان و ماندگار پدید آورده است که در نسل‌های بعد هم دلیران و آزادگان، رسم جوانمردی را از آنان آموختند.
پی‌نوشت‌ها:
 1- لغت‌نامه، دهخدا، واژه فتوت.
2- «فتوت‌نامه»، از ملاحسین و اعظ کاشفی به آداب و رسوم جوانمردان پرداخته است.
3- میزان الحکمه، ج 7، ص 398 .
4- نظام الفتوة احتمال عثرات الاخوان و حسن تعهد الجیران (غررالحکم).
5- ثم انی قد سئمت الحیوة بعد قتل الاحبة و قتل هولاء الفتیة من آل محمد (موسوعة کلمات الامام الحسین، ص 482).
6- مناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 61. (آیه 13 کهف).
7- وقعة الطف، ص 119 .
8- ارشاد، مفید، ج 2، ص 82. (چاپ کنگره شیخ مفید)
9- حیاة الامام الحسین، ج 3، ص 74 .
10- اعیان الشیعه، ج 1، ص 603 .
11- موسوعة کلمات الامام‌الحسین، ص 472 .
12- فقد قاتل کریما و قتل مظلوما (مفاتیح‌الجنان، اعمال حرم مطهر امام‌الحسین، عمل چهارم).
13- وقعة الطف، ص 190.
منبع:
پیام‌های عاشورا، جواد محدثی .

به گزارش خبرنگار ایرنا، مراسم ثبت ملی آیین‌های ورزش پهلوانی و زورخانه ای پیش از ظهر امروز با حضور رییس جمهوری و جمع کثیری از مدعوین در این سالن انجام شد.
                                
این مراسم از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور و با تلاش فدراسیون ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای صورت گرفت.
در این مراسم همچنین بازوبند پهلوان سال 87 کشور با دستان رییس جمهوری بر بازوی پهلوان امین رشید لمیر که چند روز پیش در دومین دوره مسابقه‌های کشتی پهلوانی و هنرهای فردی غدیر به مقام پهلوانی ایران رسید، بسته شد.
پیش از اهدای بازوبند پهلوانی به پهلوان سال 87 ایران، محمد علی آبادی معاون رییس جمهوری و رییس سازمان تربیت بدنی ضمن تشکر از حضور محمود احمدی نژاد رییس جمهوری در این مراسم اظهار داشت: در سه سال گذشته اقدامات زیادی برای توسعه و گسترش ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای که همان ورزش باستانی ایران است، صورت گرفته که مورد توجه مقام معظم رهبری نیز واقع شده است.
وی، احداث دهها زورخانه جدید در سطح کشور، بازسازی و مرمت زورخانه‌های قدیمی و بازگشایی مجدد دهها زورخانه در تهران و شهرستانها که از فعالیت و رونق افتاده بود را از جمله اقدامات برای توسعه ورزش پهلوانی و زورخانه ای ذکر کرد.
علی آبادی تصریح کرد: در سه سال اخیر، تغییرات ویژه‌ای در ضرباهنگ، فرم و نوع مسابقه‌های ورزش زورخانه‌ای ایجاد شده است و نوجوانان و جوانان زیادی در سراسر کشور به این ورزش پهلوانی و باستانی روی آورده اند.
وی اظهار امیدواری کرد: امیدواریم روزی فرا برسد که ضرباهنگ خوش طنین مرشدان زورخانه‌ها در سراسر جهان (کشورهای اسلامی و غیراسلامی) شنیده شود و این ورزش سنتی و باستانی ایرانیان برای همه جهانیان قابل شناسایی و درک باشد.
رییس سازمان تربیت بدنی در قسمت دیگری از صحبت‌های خود درباره ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای اظهار داشت: در این ورزش تنها جسم و تن نیست که ساخته می‌شود بلکه روح و روان انسانها از جمله فرزندان ما نیز ساخته و پرداخته خواهد شد. پس در توسعه و اشاعه بیشتر این ورزش بایستی بیش از پیش کوشا و پرتلاش باشیم.
علی آبادی در مورد ثبت ملی آیین‌های ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای نیز گفت:
ورزش پهلوانی و زورخانه ای، صدها سال در رگ و پی و خون مردم کشورمان سابقه دارد. اگرچه این ورزش به عنوان ورزش باستانی ایرانیان در دل مردم ما ثبت شده است اما ثبت قانونی آن که امروز صورت گرفت، می‌تواند برای توسعه این ورزش و شناسایی آن به مردم جهان بسیار موثر و مفید باشد.
وی افزود: مراسم امروز در واقع، این میراث سنتی و معنوی را ثبت جهانی کرد پیش از صبحت‌های محمد علی آبادی، علیرضا صفارزاده رییس فدراسیون ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای نیز طی سخنانی گفت: ورزش زورخانه ای، گوهری گرانبها و میراثی ارزشمند از نیاکان ما است و تلفیقی از ورزش، هنر و رزم است.
وی گفت: جامعه ایرانی در 70 سال گذشته شاهد بی‌مهری، بی‌توجهی، رخوت و سکون نسبت به این ورزش بوده و اینک غبار رخوت پس از هفت دهه از ورزش زورخانه‌ای رخت بربسته است و بار دیگر شاهد شکوفایی این ورزش ملی و سنتی هستیم.
صفارزاده اضافه کرد: طی سه سال گذشته اقدامات زیادی برای سامان دادن و توسعه ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای از سوی دولت شده و بازگشت کشتی پهلوانی به گود زورخانه پس از 76 سال، راه اندازی این ورزش در آموزش و پرورش، وزارت علوم، نیروهای مسلح، بسیج و حوزه‌های علمیه از جمله این اقدامات است.
وی افزود: ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای یک فرهنگ است و تنها یک ورزش نیست.
رییس فدراسیون ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای در پایان صحبت‌های خود از دکتر محمود احمدی نژاد رییس جمهوری درخواست کرد که ورزش پهلوانی و زورخانه ای به صورت رسمی در پرونده هیات دولت ثبت شود و این درخواست که به صورت مکتوب در پوشه‌ای قرار داشت را به رییس جمهوری ارایه داد.

قم میزبان دومین دوره مسابقات زورخانه ای طلاب 
        ورزش زورخانه ای در بین طلاب از جایگاه ویژه ای برخوردار است 
                                                                      
 شهر مقدس قم از 29 آبان ماه جاری به مدت 3 روز میزبان باستانی کار سراسر کشور خواهد بود .    
   بر اساس این گزارش ، دومین دوره مسابقات زورخانه ای طلاب در رشته هنرهای فردی شامل سنگ ، کباده ، دو میل بازی ، 3و4 میل بازی ، میل گیری سنگین ، چرخ تیز ، چرخ چمنی و نیز تیمی زورخانه ای ( میانداری ) برگزار خواهد شد .
  شایان ذکر است نخستین دوره مسابقات طلاب سال گذشته در شهر اصفهان برگزار شده بود و پیش از این نیز برای توسعه این ورزش مذهبی و ارزشی بین طلاب ایرانی . خارجی جلسه ای فی ما بین علیرضا صفارزاده ، رئیس فدراسیون و آیت ا... مقتدایی ، مدیر حوزه علمیه قم و مدیر طلاب خارجی برگزار شده بود .

واژگان و ترکیب هایی که در ذیل آمده ، خاص گود مقدس زورخانه است. این واژگان و ترکیب ها اگر چه مختص ورزشکاران است ولی بعضی از آنها در خارج از زورخانه نیز در محاورات روزانه عمومی مورد استفاده قرار می گیرد.
کهنه سوار و مرشد: چون در مورد این دو شخصیت ورزشی بنا به ضرورت در گفتار (4) بحث کرده ایم علاقه مندان به همان گفتار مراجعه فرمایند.
پیش کسوت: کسوت در لغت به معنی لباس است و در اصطلاح اهل تصوف به لباس فقر گفته می شود و چون غالب آداب و مراسم و اصطلاحات زورخانه از فتوت و فتوت از تصوف سرچشمه گرفته است این عنوان در زورخانه ها رایج شده است؛
ولی در خارج از زورخانه نیز به کسانی که در امری سابقه و تقدم دارند نیز اطلاق می شود و معمولاً این عنوان در زورخانه خاص
ورزشکاران سابقه دار و کسانی است که زودتر به کسوت جوانمردی و پهلوانی یعنی تنکه و نطع و سایر پوشیدنی هایی که در گفتار (9) ذکر خواهد شد، در آمده اند.

                                           
پیش قدم: این عنوان مرادف پیش کسوت است و از اصطلاحات فتیان (جوانمردان) است که اعراب آن را کبیر، شیخ، مقدم، قائد و رأس الحرب می گویند و فارسی زبانان آن را به پیشقدم تعبیر کرده اند.
پیش خیز: این اصطلاح که فعلاً تا حدی متروک است و به ندرت گفته می شود؛ ترکیبی است در برابر پس خیز و این دو طبقه کسانی بوده اند که در گذشته در جلو و عقب اسب رجال و بزرگان حرکت می کرده اند و پیش خیزان مأمور بازکردن راه و از طبقه شاطرها بوده اند که ما , در گفتار (هشتم) در این باره بحث خواهیم کرد ولی در زورخانه ها عنوان پیش خیز مخصوص جوانان نورس و پر حرارت و نوچه های فوق العاده علاقمند به ورزش بوده و این دو اصطلاح در متن جواز تنکه پوشیدن پهلوان میرزابیگ در گفتار (نهم) از این کتاب خواهد آمد.
نوچه: به جوانان ورزشکار کشتی گیری اطلاق می شود که در زورخانه مخصوصی تحت تعلیم قرار می گیرند و شاگرد پهلوان بخصوصی هستند.
نوخاسته: به جوانان و نوچه هایی اطلاق می شود که دایره عمل ورزشی و هنر شیرین کاری خود را وسعت داده و برای ارائه هنر و حریف طلبی در کشتی به زورخانه های دیگر هم می روند.
ساخته: این واژه به کسلنی اطلاق می شود که در اثر کوشش در ورزش اندام برازنده و با تناسب پیدا کرده بطوری که تماشای اندام انها تحسین برانگیز است.
صاحب زنگ و صاحب ضرب: در گود مقدس پهلوانی و صاحب کوتی مورد احترام ورزشکاران است. بهنگام ورود این گروه بسته به مقامشان : مرشد به ضرب یا به زنگ و اگر پهلوان قدر به ضرب و زنگ هر دو زند و اگر پهلوان از سلاله سادات باشد یا مقام پهلوانی کشوری داشته باشد صلوات هم می فرستند.
پهلوانان صاحب تاج: مقصود از پهلوانانی است که بعد از وصول به مقام پهلوانی از طرف پیشوایان طریقت وپیران دلیل به اجازه استفاده از تاج فقر کلاه نمدی پیشوری سه ترک به آنان داده می شود . شرح کامل این موضوع را در گفتار (نهم) خواهیم گفت.

                                                                عید صالحان
                                  
فرازی از خطبه علی علیه السلام در روز عید فطر
امیرالمومنین علیه السلام در روز عید فطر، پس از اقامه نماز عید، در جمع مردم به خطابه ایستاد و فرمود
«... ای بندگان الهی، شما را به تقوای پروردگار سفارش می‌کنم؛ (همان خدایی که) نعمتش به آخر نمی‌رسد و رحمتش پایانی ندارد، بندگانش از او بی‌نیاز نمی‌گردند و تمامی اعمال، پاداش نعمتهایش را نمی‌دهد. (هم او) که (ما را) نسبت به تقوا تشویق نمود و درباره دنیا زهد آموخت، و از گناهان بر حذر داشت
(پروردگاری که) به جاودانگی و بقا عزیز گشته و خلقش را با مرگ و نیستی کوچک ساخته است، در حالیکه، مرگ سرانجام مخلوقات و مسیر روشن جهانیان است و بر پیشانی زنده‌ها نوشته شده است. مرگ را گریز فرار کننده‌ها درمانده نمی‌کند و چون فرارسید، هواپرستان را اسیر می‌نماید، هر لذتی را ویران می‌سازد، تمامی نعمتها را نابود می‌کند و تمامی خوشی‌ها را قطع می‌نماید
و دنیا سرایی است که خداوند، فنا را برای آن نوشته و برای ساکنانش، خروج از آن را رقم زده، (اما) بیشتر مردم قصد ماندن در آنرا دارند و آباد ساختن آن را بزرگ می‌پندارند، در حالیکه دنیا (چیز) خرم و شیرینی است و برای آنکس که آن را می‌خواهد، به سرعت می‌گذرد و قلب آنکس که به آن می‌نگرد را فریب می‌دهد...
پس - خدا رحمت خویش را شامل حالتان کند -، به همراه بهترین چیزی که در اختیار دارید، از آن کوچ کنید، و بیشتر از مقداری اندک، از آن چیزی نجویید و بیش از حد کفاف از آن نخواهید، به کم آن راضی باشید و به آنچه افراد خوشگذران از آن بهره‌مند هستند، چشم مدوزید
دنیا را سبک بشمارید و آنرا وطن خود قرار ندهید، مبادا به انواع نعمتها و سرگرمی‌ها مشغول شوید، چرا که آنها باعث غفلت و فریب می‌گردند.
همانا دنیا خود را به نشناختن زده (گویی که اصلا شما را نمی‌شناسد)، و پشت کرده، بار سفر بسته و خداحافظی نموده و آخرت (به سوی ما) کوچ می‌کند، می‌آید، نزدیک رسیده و اعلام ورود می‌کند
آگاه باشید که هنگام آماده شدن، امروز است و مسابقه، فردای قیامت خواهد بود، خط پایان بهشت است و آنکه بدان نرسد در دوزخ خواهد بود
آیا کسی نیست که از گناهان خویش پیش از رسیدن مرگش توبه کند؟ آیا کسی نیست پیش از آنکه روز بدبختی و نیازش فرا برسد، برای خویش کاری نماید؟ خدا ما و شما را جزو کسانی قرار دهد که از او می‌ترسند و به ثوابش امید دارند.
امروز، روزیست که خداوند آنرا برای شما عید قرار داده و شما را شایسته آن نموده است، پس خدا را یاد کنید تا شما را یاد نماید و او را بخوانید، تا شما را اجابت کند و فطریه خویش را بپردازید، چرا که سنت پیامبرتان و فریضه‌ای واجب از جانب پروردگار شماست...
خداوند ما و شما را بوسیله تقوا حفظ کند و آخرت را برایمان بهتر از دنیا قرار دهد...» (1)

روز پاداش
روز عید فطری، امام حسن مجتبی علیه السلام مردی را سرگرم بازی و خنده دیدند، به اصحاب خویش روی کرده، فرمودند:
"خداوند ماه مبارک رمضان را میدانی ساخته تا بندگانش در آن به مسابقه عبادت و طاعت بپردازند. در این مسابقه گروهی پیشی گرفتند، برنده شدند و رستگار گشتند، و گروهی پس افتادند، باختند و جز خسارت حاصلی نبردند. پس شگفتا! شگفت از کسانی که در چنین روزی – که نیکوکاران و بلندهمتان پاداش و جایزه می‌گیرند و مقصران و سست همتان خسران می‌بینند – چنین به خنده و بازی سرگرم باشد."
یکی از اعمال روز عید فطر، نماز عید است. هر چند نماز نشان از بخشش و بزرگواری خداوند است، اما این نیز هست که هر نمازی افزون بر اینکه راه باریابی بسوی خداست، ویژگی دیگری نیز دارد. پاره ای از نمازها شیوه و زمینه ای برای دستیابی به کارسازیها و بخششها و هدیه‌های ویژه او نیز هستند.
نمازگزار با بجا آوردن آنها، هم برآمدن نیازهای خویش را از او می‌خواهد و هم به بخششها و هدیه‌های ویژه او دست می‌یابد، و نماز عید از این نمازهاست.
در چنین روزی و چنین جایگاهی، به حکم اندیشه و ادب، بنده باید بسی بیش از آنکه از نومیدی و تهیدستی بیم داشته باشد، به بخشش و بخشایش خدا و فیض و فضل او امیدوار باشد و اگر چه خود روسیاه و بی‌آبرو باشد، روسپیدی و آبرومندی پاکان و امامان و پیامبران را شفیع قرار دهد که خداوند در این روز، بنده ای را که بدو رو کند بی‌بهره نمی‌گذارد.
پس با امیدواری و شرمساری چشم به کرم خدا دوزد و به نماز ایستد و آداب و آیین نماز را هر چه بیشتر پاس دارد.